De ‘Villa van Bergenlaan’ ligt in Rijksdorp te Wassenaar, aan de rand van een Natura 2000 gebied.
Gesitueerd op een duinrand kijkt het uit over natuurgebied Lentevreugd. Het is een ingetogen villa die voor een deel in het duin ingegraven is en zo onderdeel wordt van het landschap. Energie voor het huis wordt opgewekt door de zon en de lucht. Omdat de villa voor een deel ondergronds ligt is er een hybride constructie van beton en hout gemaakt. De materialen, zoals inlands eiken, Fraké, beton en geanodiseerd aluminium tonen hun ware aard; het materiaal wordt niet verhuld en krijgt soms een bijzondere bewerking, zoals de houten lattenstructuur in het beton. De buitengevel is één à twee verdiepingen hoog en in hout uitgevoerd, met verholen kozijnen.
Kenmerkend is de beleving van licht, ruimte, materialiteit en verbondenheid met de omgeving. De villa is opgebouwd als een sequentie van separaat te onderscheiden ruimten, een “Raumplan”.
| Status | gerealiseerd augustus 2023 |
| Architecten | Ronald Knappers |
| Opdrachtgever(s) | particulier |
Het Anatomiegebouw in het Bio Science Park te Leiden was tot begin deze eeuw in gebruik door de Faculteit Geneeskunde van de Universiteit Leiden. Bij de herontwikkeling als Campus Boerhaave blijft het groene en monumentale karakter van het gebied behouden en krijgt het een woonbestemming. In opdracht van de Stichting Boerhaave is het gebouw geschikt gemaakt voor bewoning ten behoeve van internationale promovendi en onderzoekers. Dankzij de hoge ruimtes in het monumentale pand was het mogelijk een insteekverdieping in de wooneenheden te maken en is op deze wijze meer leefruimte gecreëerd. Door het maaiveld rondom te verlagen en van een natuurstenen plint te voorzien is ook in het souterrain een volwaardige woonverdieping gerealiseerd. De 92 wooneenheden variëren in typologie en grootte. Er zijn 1-, 2- en 3-kamer appartementen van 24 - 74 m2 woonoppervlak. Ieder appartement heeft eigen sanitaire voorzieningen en een kitchenette. Verschillende ruimtes in het gebouw zijn voor gemeenschappelijk gebruik, zoals een fietsenstalling, wasruimtes en een ontmoetingsruimte.
Naast het bestaande gebouw is een nieuwe toren gebouwd (ontwerp Mecanoo architecten) met 74 appartementen. Het gehele complex is september 2015 in gebruik genomen.
In Wassenaar zijn 40 duplexwoningen van woningbouwvereniging St. Willibrordus vervangen door 86 sociale huurwoningen voor met name starters en senioren.
Het plangebied van de nieuwe sociale huurwoningen bevindt zich in een dorpsuitbreiding uit de jaren zestig. Destijds was dit de meest noordelijke wijk van Wassenaar, ruim van opzet en met zicht naar weilanden en boerderijen. Bij het maken van het plan voor vervangende nieuwbouw sluiten we aan op de basiskwaliteiten van de oude wijk: we maken ruime straatprofielen met voortuinen en veel groen.
De nieuwe sociale huurwoningen komen in een zestal gebouwen rondom een gemeenschappelijke binnentuin.
Door de tussenliggende Stompwijckstraat op te heffen ontstaat er ruimte om het parkeren voor de bewoners binnen het bouwblok op te lossen, en is er ruimte voor een gemeenschappelijke binnentuin. Aan de binnentuin is een maatschappelijke voorziening opgenomen.
De gebouwen hebben een formele voorkant met zogenaamde zoomwoningen op de begane grond. Dit zijn ondiepe woningen met de toegang en een tuintje aan de straatzijde. De achterkant grenst aan de parkeerplaatsen onder een opengewerkt, groen dek. In het plan blijft de bestaande boomstructuur gehandhaafd. Om privacy te creëren in de voortuintjes is een strook groen tussen de tuinen en het trottoir gemaakt. De woningen op de verdiepingen worden ontsloten middels brede galerijen.
Studio VVKH heeft het stedenbouwkundig ontwerp gemaakt.
Om de gebouwen in de lange straten qua schaal te laten aansluiten op de overliggende bebouwing ligt de gevel van de woningen op de bovenste (3e) verdieping iets terug ten opzichte van de rooilijn. De balkons van de woningen geven contact met de straat en reageren middels een verdraaiing op de oriëntatie ten opzichte van de zon. Aan de noordelijke parkzijde is de bebouwing iets robuuster, daar reageert de bebouwing in hoogte op het naastgelegen appartementengebouw.
Het woonhuis uit het begin van de 20e eeuw was oorspronkelijk de dienstwoning van het naastgelegen hoofdhuis “Malgre tout”. Hoofdhuis en dienstwoning worden gezien als voorbeeld van de ontwikkeling van buitenplaatsen in de gemeente. Als ensemble zijn de gebouwen en de omliggende tuinen van grote cultuurhistorische waarde. Het ensemble heeft de status Rijksmonument. De zorgvuldig gedetailleerde woning is opgetrokken in rode baksteen onder een rietgedekt wolfsdak. De dienstwoning omvatte oorspronkelijk een garage, paardenstallen en een woning voor de chauffeur.
In 2018 is een ontwerp gemaakt voor restauratie en modernisering van de dienstwoning en uitbreiding met een moderne uitbouw. In de uitbouw wordt een grote woonkamer en keuken gerealiseerd. Aan de uitbouw komt een veranda. Woonkamer en veranda bieden uitzicht op een prachtige Hortensia tuin. De uitbouw is aan de zijde van de tuin helemaal transparant. Aan de andere zijde wordt de uitbouw omarmd door een opengewerkt gemetselde muur. Naar de randen toe wordt de muur transparanter. Door de toepassing van een warmtepomp installatie met een bron, hoogwaardige isolatie, en door het dak van de uitbouw volledig vol te leggen met zonnepanelen is de dienstwoning straks volledig energie neutraal.
Op het voormalig slachthuisterrein in Leiden Noord hebben particulieren de gelegenheid gekregen om hun eigen droomhuis te laten bouwen. In het stedenbouwkundig plan van MVRDV zijn circa 300 in particulier opdrachtgeverschap te realiseren woningen opgenomen. Ronald Knappers en Gerrit-Jan van Rijswijk hebben voor 4 van deze nieuwe woningen het ontwerp gemaakt.
fotografie: Roos Aldershoff ©
